Eiwit prijzen erg hoog, is ureum een optie?

In de huidige dure eiwitmarkt zijn veel melkveehouders op zoek naar relatief goedkope eiwitbronnen. Ureum kan hiervoor een oplossing zijn. Aan ureum kleeft een negatief imago, veel bedrijven zijn bang voor gezondheid- en vruchtbaarheidsproblemen. Is deze angst terecht? Wat ons betreft niet. 

Ureum kan in de juiste mate prima worden ingezet als eiwitbron voor melkvee. Uiteraard moet het passen en op de juiste manier in het rantsoen worden ingerekend. Wij leggen je graag uit hoe je hiervoor kunt zorgen.

Wat is ureum?

Ureum is een bron van niet-eiwit stikstof (NPN) dat ongeveer 46,5% stikstof bevat. 46,5% stikstof komt overeen met 290% eiwit ofwel 1 kg ureum bevat 2900 gram eiwit.
Wanneer een koe ureum opneemt, komt de stikstof in de pens snel en volledig vrij als ammonium. Ureum wordt daardoor volledig toegerekend aan het onbestendig eiwit en bevat 2900 OEB/kg product.
In de markt zijn naast normaal ureum ook gecoate vormen van ureum beschikbaar. Dit is zogenaamde “Slow Release Ureum” en zorgt dat ureum trager vrijkomt in de pens. Zeker bij hogere voerniveaus van ureum een optie.

Ureum in de koe

Ureum wordt in de pens snel omgezet in ammoniak. Wanneer het ammoniak niveau in de pens te hoog is, wordt overtollig ammoniak via het bloed naar de lever gebracht. In de lever wordt ammoniak omgezet naar ureum. Dit ureum wordt onder andere afgezet in de melk. Melkureum is daarmee een goede indicator om eiwitvoeding van melkvee te beoordelen.
Een hoog gehalte aan ureum in melk betekent (bijna) altijd een te hoog ammoniakgehalte in de pens. Hoge ammoniak pieken zorgen voor een hoge leverbelasting (omzetting van ammoniak naar ureum) en hebben een negatieve invloed op gezondheid en vruchtbaarheid. Negatieve effecten op vruchtbaarheid zijn te verwachten wanneer het ureumgehalte in de melk (langdurig) hoger is dan 30 mg/dl.
Bij het voeren van ureum aan koeien is het dus ontzettend belangrijk om de juiste hoeveelheden te verstrekken.

Het gebruik van ureum in melkveerantsoenen

Voederureum kan als eiwitbron prima functioneren in melkveerantsoenen met een tekort aan penseiwit. Belangrijke randvoorwaarde voor een goede benutting is een gespreide opname over de dag. Dit kan het beste gerealiseerd worden wanneer gemengd in het basisrantsoen. 
In de praktijk wordt ureum in verschillende niveaus verstrekt. Dit varieert van 20 gram per dier per dag tot zelfs 250 gram per dier per dag. In de Nederlandse situatie wordt zelden meer dan 100 gram per dier per dag verstrekt.
In verband met toxiciteit zijn er grenzen aan de dosering. Uit wetenschappelijke onderzoeken en praktijkervaring blijkt dat toevoegingen tot 250 gram ureum per koe per dag goed mogelijk zijn zonder negatief effect op productiekenmerken.

Nutrivice adviseert als veilige grenswaarde in de Nederlandse situatie maximaal 100 gram ureum per koe per dag. Het niveau aan ureum in mengvoer dient hier op afgestemd te worden. Bijvoorbeeld 3 kg eiwitcorrectie (met 2% ureum) + 10 kg productiebrok (met 0,3% ureum) geeft in totaal 90 gram ureum. Een andere goede optie is om ureum in het maatmineraal op te nemen en op die manier in te mengen in het basisrantsoen aan het voerhek.

Nog even alles op een rijtje

Is ureum veilig toe te voegen aan het melkveerantsoen?

• Ja zeker!

Waar moet ik op letten?

• Het is heel belangrijk dat de koeien gedurende de dag kleine porties opnemen.

Waarom?

• Zodat de ureum gedurende de dag gecontroleerd vrijkomt in de pens en er geen te hoge ammoniakpieken in de pens ontstaan.

Hoe kan ik hier voor zorgen?

• Zorg voor een goed voermanagement waarbij de koeien zeer frequent, wel 10 tot 40 keer per dag eten. Ureum kan dan het beste door het basisrantsoen gemengd worden zodat het geleidelijk beschikbaar komt. Op deze manier heb je “slow intake ureum”.

Kan ik de ureum dan niet als component aan krachtvoer toevoegen?

• Jawel, dat kan ook. Ook hierbij is het belangrijk dat de krachtvoergift goed wordt verdeeld over de dag. Wanneer bijvoorbeeld 5 keer per dag 2kg krachtvoer wordt verstrekt dan is de ureum opname gelijkmatig. Wanneer bijvoorbeeld 2 keer per dag 4 tot 5 kg krachtvoer wordt verstrekt dan is het beter om krachtvoer zonder ureum te gebruiken.

Kan ik ureum ook aan jongvee geven?

• Jonge kalveren hebben nog weinig of geen pensverwerking waardoor zij niets aan ureum hebben. Voor jongvee geldt:

< 6 maand max 0 gram per kalf per dag

< 1 jaar max 30 gram per kalf per dag

> 1 jaar max 50 gram per kalf per dag

En aan droge koeien?

• Ureum past goed in structuurrijke rantsoenen met krap penseiwit. Voor droge koeien gaan we uit van maximaal 50 gram per koe per dag. In combinatie met anionische zouten wordt het gebruik van ureum afgeraden omdat ammoniumchloride ook uit NPN bestaat waardoor het totaal NPN te hoog kan worden.

Ureum is dus een goede oplossing voor de hoge eiwitprijzen?

• Ja zeker, wanneer ureum op de juiste manier in het juiste rantsoen wordt in gezet dan is het een waardevolle eiwitbron voor de koe. Door het gebruik van ureum kan, zeker in de huidige dure eiwitmarkt, een aanzienlijke besparing in voerkosten worden gerealiseerd met behoud van productieresultaten. Een bijkomend voordeel van ureum is dat het geen fosfor bevat (BEX). Dit in tegenstelling tot de meeste eiwitbronnen die juist een hoog fosforgehalte bevatten.

Ureum toevoegen aan jouw rantsoen?

Benieuwd of ureum als eiwitbron een goede aanvulling is in jouw melkveerantsoen?
Of andere vragen over het gebruik van ureum voor je melkvee?
Neem gerust contact op met een consultant van Nutrivice Consultancy.